(1767-1835). Alman dilbilimcisi ve düşünürü. Dizgeli bir dil felsefesini ilk tasarlayan bilgindir. Dili ekinsel bağlamı içinde inceleyen Humboldt, çağdaşı birçok dilbilimci gibi, Hint- Avrupa dilleriyle sınırlı kalmayan bir yaklaşım benimsemiş, tüm insanlığı açıklamayı amaçlayan bir kuram olarak gördüğü bir insanbilim kuramı tasarlamıştır.
Çeşitli dilleri ve toplumları karşılaştırmalı olarak inceleyerek temel düşüncelerinden birini oluşturan şu yargıya varmıştır: ‘Dil, olmuş bitmiş bir ürün değil, bir etkinliktir. Dilin iç biçimini, insan anlığının temel oluşturucusu olarak görmüş ve her dil biçiminin o dili konuşan topluluğu nitelendiren bir özellik taşıdığını savunmuştur. Topluluğun düşünme biçimiyle dili arasında sıkı bağlar bulunduğunu, bir dilin yapısının o dili konuşanların iç dünyalarıyla tüm bilgilerini ortaya koyduğunu ileri sürmüştür.
Sapir-Whorf kuramı diye anılan görüşün temel düşünceleri Humboldt’tan kaynaklanır. Uber die Verschiedenheit des menschlischen Sprachbaues und ihren Einfluss auf die geistige Entwickelung des Menschengeschlechts (Dillerin Yapıları Arasındaki Ayrımlar ve Dilin, İnsanlığın Ekinsel Gelişimine Katkılan Üstüne) [1820] bilginin başlıca yapıtlarındandır. Öte yandan, dile ilişkin çalışmalarının önemli bir bölümü H. Steinthal’in girişimiyle Die sprachphilosophischen Werke Wilheim ‘s von Humboldt (Wilhelm von Humboldt’un Dil Felsefesine ilişkin Yapıtları) [1883] başlığıyla yayımlanmıştır.
(Vardar,2002)
(Vardar,2002)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder